W których krajach są największe zbiory trzciny cukrowej i buraka cukrowego? Które kraje produkują najwięcej cukru? Ile cukru możemy zjadać, aby było to bezpieczne dla zdrowia? A ile faktycznie go zjadamy? Ile tysięcy, milionów ludzi umiera na skutek chorób związanych z nadmiernym spożyciem cukru? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule.
Do wyrobu gotowego produktu spożywczego, jakim jest cukier, potrzebne są surowce – trzcina cukrowa (ok. 75% całkowitej produkcji cukru) bądź burak cukrowy (ok. 25%)1. Optymalnym miejscem do uprawy trzciny cukrowej jest klimat zwrotnikowy i podzwrotnikowy. Dlatego też głównymi producentami trzciny cukrowej są Brazylia (739 mln ton), Indie (341 mln ton) i Chiny (125 mln ton – rocznie)2. Natomiast w Europie uprawiany jest głównie burak cukrowy, którego głównymi producentami są Rosja (47,6 mln ton) i Francja (37,2 mln ton). W Polsce produkuje się około 11,6 mln ton buraka cukrowego3.
Warto również wspomnieć o tym, że największym producentem cukru jest Brazylia (24% światowej produkcji cukru)4. Również kraje Unii Europejskiej, Indie, Chiny, Tajlandia, Stany Zjednoczone, Meksyk i Australia należą do największych producentów cukru na świecie5.
W momencie gdy cukier jest już gotowy do spożycia i opakowany, może być eksportowany do innych krajów. Jednak czy wiemy, ile powinniśmy go spożywać, aby nie zaszkodzić swojemu zdrowiu? Światowa Organizacja Zdrowia jeszcze kilka lat temu rekomendowała dzienne spożycie na poziomie 50g (10% dziennego zapotrzebowania na energię). Obecnie jednak WHO zaleca spożycie cukru na poziomie nie więcej niż 25g dziennie (cukier ma zaspokajać nie więcej niż 5% dziennego zapotrzebowania na energię)6 . Niestety normy te nijak maja się do rzeczywistego spożycia cukru na świecie…
Spożycie cukru w wybranych krajach świata7
| Kraj | Spożycie w g | % dziennego zapotrzebowania na energię* | Ile kcal dostarcza cukier** |
| Chiny | 33 | 6,6% | 132 |
| Węgry, Norwegia | 35-40 | 7-8% | 140-160 |
| Indie | 58 | 11,6% | 232 |
| Dania, Słowenia, Szwecja | 60 | 12% | 240 |
| Indonezja, Pakistan | 62 | 15,5% | 310 |
| Hiszpania, Wielka Brytania | 80-85 | 16-17% | 320-340 |
| Stany Zjednoczone | 90 | 18% | 360 |
| Egipt | 94 | 18,8% | 376 |
| Meksyk | 104 | 20,8% | 416 |
| Rosja | 108 | 21,6% | 432 |
| Polska | 108 | 21,6% | 432 |
| Portugalia | 125 | 25% | 500 |
| Brazylia | 152 | 30,4% | 608 |
*przy założeniu, ze średnie dzienne zapotrzebowanie na energię to 2000 kcal
**przy założeniu, ze 5g cukru (jedna łyżeczka) dostarcza 20 kcal; pamiętajmy też, że to są tzw. 'puste kalorie’!
Patrząc na powyższą tabelkę, można stwierdzić, że spożycie cukru bardzo rożni się na świecie. Krajem, w którym spożywa się ilości cukru najbardziej zbliżone do tych zalecanych przez WHO, są Chiny (33g dziennie). Do krajów azjatyckich, w których spożywa się największe ilości cukru, można zaliczyć Indonezję i Pakistan – średnio 12 łyżeczek dziennie.
Jeżeli chodzi o państwa europejskie, to w czołówce znajduje się Polska na równi z Rosją (21 łyżeczek cukru dziennie) – czterokrotnie więcej niż rekomenduje WHO oraz Portugalia (25 łyżeczek cukru dziennie. W Portugalii cukier pokrywa 25% zapotrzebowania na energię.
W Stanach Zjednoczonych (Ameryka), walczących z otyłością oraz w Egipcie (Afryka) cukier zaspokaja ok. 18% dziennego zapotrzebowania na energię. Niemniej w żadnym innym państwie nie spożywa się tyle cukru, co w Brazylii – cukier stanowi tam około 30,4% dziennego zapotrzebowania na energię, co sześciokrotnie przewyższa zalecane przez WHO normy na spożycie cukru.
Wynika z tego, że pomimo wprowadzenia norm na cukier, jego spożycie jest nadal zbyt duże. Zapewne przeciętny człowiek wie, że cukier jest ,,zły’’, jednak nie wie dlaczego. Co więcej, negatywne skutki nadmiernego spożycia cukru mogą ujawnić się dopiero po wielu latach. Warto więc uświadomić sobie i bliskim, jakie znaczenie ma unikanie cukru w profilaktyce różnych chorób.
Do podstawowych chorób, w których duże znaczenie ma nadmierne spożycie cukru, należy m.in. nadwaga (1,6 mld ludzi na świecie; 14 mln ludzi w Polsce) i otyłość (671 mln ludzi na świecie; 5 mln ludzi w Polsce )8, czego skutkiem często jest cukrzyca(382 mln ludzi na świecie; 3,5 mln ludzi w Polsce)9 i nadciśnienie (972 mln ludzi na świecie; co trzecia dorosła osoba w Polsce)10.
Również nie można zapomnieć o próchnicy zębów, na która znaczny wpływ ma spożycie cukru. Przeciętny Polak ma 13 zębów objętych próchnicą. Także istnieje wyraźna korelacja między nadpobudliwością , zmiennymi nastrojami i ADHD u dzieci a nadmiernym spożyciem cukru.
Każdy z nas, znając zalecenia WHO dotyczące spożycia cukru, jak i skalę problemów wywołanych jego przedawkowywaniem, powinien zastanowić się, czy jest sens spożywać ten produkt. Na ilość spożywanego cukru powinno się zwracać uwagę już od najmłodszych lat, bo skutki jego nadmiaru w diecie ujawnią się prędzej czy później.
BIBLIOGRAFIA:
- stan na 2000r., wg https://pl.wikipedia.org/wiki/Cukier_spo%C5%BCywczy
- stan na 2012r., wg https://pl.wikipedia.org/wiki/Trzcina_cukrowa
- stan na 2011r., wg https://pl.wikipedia.org/wiki/Burak_cukrowy
- stan na 2000r., wg https://pl.wikipedia.org/wiki/Cukier_spo%C5%BCywczy
- stan na 2011r., wg http://forsal.pl/artykuly/508348,rynek-cukru-zobacz-kto-rozdaje-karty.html
- wg http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,399486,who-spozycie-cukru-nalezy-zmniejszyc-co-najmniej-o-polowe.html
- opracowanie własne na podstawie http://www.wykop.pl/link/2150278/spozycie-cukru-na-swiecie/ i http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,404080,who-zaleca-zmniejszenie-spozycia-cukrow-prostych.html
- wg http://natemat.pl/104269,2-1-mld-ludzi-z-nadwaga-lub-otyloscia-swiat-ma-coraz-wiekszy-problem-z-jedzeniem, https://d-nm.ppstatic.pl/k/r/f7/3b/56d57e96e1a5b_z.pdf
- http://cukrzycapolska.pl/cukrzyca/statystyki/ , https://xidoneo.pl/jak-zyc-z-cukrzyca/cukrzyca-w-liczbach/item/284-cukrzyca-na-swiecie-dane-statystyczne-wg-atlasu-idf-6-edycja
- https://xidoneo.pl/jak-zyc-z-cukrzyca/cukrzyca-w-liczbach/item/284-cukrzyca-na-swiecie-dane-statystyczne-wg-atlasu-idf-6-edycja
