Cukier a grzybica – cz. II

Ciąg dalszy artykułu: CUKIER A GRZYBICA – CZ. I

Antygrzybicze właściwości olejów

Kumar i wsp. badali antygrzybicze właściwości oleju z trawy cytrynowej, kokosowego, z migdałów oraz goździków. Do badania wykorzystano dziewięć gatunków Candidy (w tym C. albicans) wyizolowanych z krwi. Działanie olejów było badane in vitro w porównaniu do flukonazolu (najpopularniejszego leku przeciwgrzybicznego). Najsilniejsze działanie przeciwko C. albicans miały olej kokosowy i olej z goździków [15].

Kearney i wsp. przeprowadzili badanie na myszach, w którym porównywali wpływ różnych tłuszczów na C. albicans w przewodzie pokarmowym. Myszy karmiono olejem sojowym, tłuszczem wołowym, olejem kokosowym lub standardową dietą. Olej sojowy i tłuszcz wołowy są bogate w długołańcuchowe kwasy tłuszczowe, zaś olej kokosowy to głównie źródło średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Obserwacje trwały 21 dni. Ilość Candidy w przewodzie pokarmowym była istotnie niższa u myszy karmionych olejem kokosowym. Co ciekawe, gdy u myszy karmionych tłuszczem wołowym zamieniono go na olej kokosowy, to po 4 dniach kolonizacja była na takim samym poziomie jak u myszy od początku karmionych olejem kokosowym. Olej kokosowy działał także wtedy, gdy dieta zawierała tłuszcz wołowy. Za grzybobójcze właściwości oleju kokosowego odpowiadają kwas dodekanowy (C12:0) i kwas dekanowy (C10:0) [10].

Należałoby w tym miejscu zaznaczyć, że olej kokosowy w około 90% składa się z nasyconych kwasów tłuszczowych. Mogą one stanowić element zdrowej zbilansowanej diety, jednakże stosowane z umiarem, w niewielkich ilościach. Zdrowym osobom zaleca się, aby nasycone kwasy tłuszczowe pokrywały nie więcej niż 10% zapotrzebowania energetycznego. Natomiast nie jest zasadne spożywanie dużej ilości oleju kokosowego w celu zapobiegania czy leczenia kandydozy.

Polifenole

Herbata liściasta zawiera polifenole, katechiny, alkaloidy, kofeinę, teobrominę, teofilinę i wiele innych organicznych związków. Mogą one być przydatne w walce z drobnoustrojami, w tym z grzybami. Galusan epigallokatechiny (EGCG) – flawonoid występujący w zielonej herbacie – wzmacnia działanie amfoterycyny B (antybiotyku przeciwgrzybiczego). Ponadto kombinacja EGCG i flukonazolu hamuje wzrost drożdży opornych na ten antybiotyk. Jednak, aby polifenole mogły działać profilaktycznie lub antygrzybiczo przeciwko Candidzie, potrzebna jest regularna konsumpcja herbaty albo przyjmowanie preparatów z ekstraktem z zielonej herbaty [8].

Polifenole można znaleźć także w wielu innych roślinach. Flawonoidy (jedna z grup polifenoli) w nich zawarte również mają właściwości antygrzybicze. Ponadto mają one inne działania: hamują rozwój, wzrost i formowanie kolonii, blokują transportery substancji w komórce, indukują apoptozę („samobójczą” śmierć komórki), uszkadzają ściany komórki i inne. Flawonoidy mają wysoką aktywność biologiczną i niską toksyczność, a ich działanie w badaniach in vitro wygląda zachęcająco. Należy jednak pamiętać, że ludzki organizm działa inaczej i osiągnięcie stężeń tych substancji takich jak w badaniach in vitro może być niemożliwe [20].

Eukaliptus

W medycynie naturalnej liście eukaliptusa (Eucalyptus globulus) stosowane były w leczeniu cukrzycy. Bokaeian i wsp. zbadali, jak dodatek eukaliptusa do diety szczurów zdrowych i z cukrzycą wpłynie na grzybicę ogólnoustrojową. Wysuszone i sproszkowane liście eukaliptusa były dodawane do paszy i wody. Dodatek eukaliptusa w przypadku szczurów z cukrzycą zapobiegał utracie masy ciała, polidypsji (nadmiernemu pragnieniu) i hiperfagii (nadmiernemu apetytowi), obniżał także poziom glukozy we krwi w porównaniu z chorymi szczurami, które nie dostawały eukaliptusa. Ponadto eukaliptus obniżył ilość C. albicans w wątrobie i nerkach zarówno u szczurów zdrowych, jak i tych z cukrzycą. Wynika to z obecności w eukaliptusie związków działających grzybobójczo – monoterpenów, alkaloidów, fenoli i tanin [2].

Ksylitol

Ksylitol to wielowodorotlenowy alkohol cukrowy, inaczej poliol. Naturalnie występuje w niektórych owocach i warzywach (śliwki, maliny, truskawki, kalafior), grzybach oraz organizmie ludzkim. Wśród jego wielu zalet wymienia się także właściwości antygrzybicze [9]. Brambilla i wsp. badali in vitro wpływ glukozy, mannozy (węglowodany), mannitolu, sorbitolu oraz ksylitolu (poliole) na przyczepność do podłoża i tworzenie biofilmu (które mają wpływ na patogenność) przez C. albicans. Poliole bardziej zmniejszały tworzenie biofilmu i przyczepność do podłoża w porównaniu z węglowodanami, a ksylitol był spośród nich najbardziej skuteczny [3].

Oligosacharydy

Do bakterii kwasu mlekowego należą Lactobacilli, Bifidobacetria, Streptococci oraz inne, a stanowią one mniej niż 1% populacji bakterii jelitowych u zdrowego człowieka. Ich ilość może być zwiększona poprzez stosowanie probiotyków lub prebiotyków. Do tych drugich należą oligosacharydy takie jak β-fruktany, inulina i oligofruktoza. Prebiotyki zmieniają skład mikrobiomu jelitowego, dzięki czemu wzmacniają układ odpornościowy. Buddington i wsp. zbadali, jak dodatek tych substancji do diety wpływa na myszy z kandydozą. Myszy były podzielone na trzy grupy: pierwsza grupa dostawała dietę z dodatkiem celulozy, druga z dodatkiem inuliny, a trzecia z dodatkiem oligofruktozy. Ilość Candidy w jelicie cienkim była mniejsza u myszy karmionych dietą z dodatkiem inuliny oraz oligofruktozy niż u myszy karmionych dietą z celulozą. Oligosacharydy prawdopodobnie nie hamują wzrostu Candidy oraz nie stymulują układu odpornościowego w sposób bezpośredni tylko pośredni – powodują one zmiany w populacji i metabolizmie bakterii bytujących w układzie pokarmowym. Bakterie kwasu mlekowego mogą hamować rozwój innych bakterii, także tych patogennych. Mniejsza ilość Candidy u myszy karmionych dietą z oligosacharydami współwystępowała z większą ilością bakterii kwasu mlekowego [5].

Czosnek

Jest znaną przyprawą używaną także w leczeniu i kosmetyce. Taguchi i wsp. najpierw zbadali przeciwgrzybiczne właściwości czosnku in vitro, a następnie na myszach z kandydozą jamy ustnej i przewodu pokarmowego. Użyto czosnku w formie sproszkowanej, który w badaniu na myszach był dodawany do wody pitnej. Czosnek działał grzybobójczo zarówno in vitro, jak i w przypadku kandydozy, jednak jego działanie było obserwowane tylko, gdy miał bezpośredni kontakt z zainfekowanymi tkankami [22]. Nie oznacza to jednak, że warto stosować okłady z czosnku na miejsca zajęte przez grzybicę, ponieważ w przypadku bardzo delikatnej śluzówki może dojść do dodatkowego podrażnienia i pogorszenia zamiast poprawy stanu tych tkanek.

Probiotyki

Wcześniaki, szczególnie te z bardzo niską masą urodzeniową, są jedną z grup narażonych na wystąpienie kandydozy. W badaniach niemowlętom suplementowano takie szczepy bakterii jak Lactobacillus reuteri, L. casei, L. rhamonus, L. acidophilus, Saccharomyces boulardii, S. thermophilus, Bifidobacterium longum, B. bifidum, B. lactis. Probiotyki były równie skuteczne w zapobieganiu grzybicy co nystatyna (antybiotyk przeciwgrzybiczy), a ponadto powodowały szereg pozytywnych efektów, między innymi krótszy czas hospitalizacji, obniżoną częstość występowania sepsy i problemów z karmieniem doustnym [16].

Probiotyki mogą być także przydatne u osób dorosłych. Hu i wsp. zbadali, jak spożywanie jogurtów probiotycznych wpłynie na kandydozę jamy ustnej i pochwy. W grupie badanych kobiet były osoby zarażone HIV oraz zdrowe. Grzybica występowała częściej u kobiet, które były nosicielkami HIV. Jogurty użyte w badaniu zawierały bakterie Bifidobacterium i Lactobacillus. Codzienne spożywanie jogurtu o masie 90 gramów, a w następnym okresie badania o masie 115 gramów obniżyło częstość występowania kandydozy w grupie badanych [14].

Kandydoza stała się ostatnio “modną” chorobą i w rozroście grzybów Candida upatruje się przyczyn odczuwanych niespecyficznych objawów. Kandydoza jest poważną chorobą, która wcale nie dotyka tak wielu osób, jak podają niektóre źródła. Kandydozy nie można diagnozować samemu, a już tym bardziej próbować jej leczyć na własną rękę. Tak jak pokazują przedstawione badania, pewne elementy diety mogą ograniczać wzrost grzybów Candida i dietą można wspierać leczenie, ale nie jest prawdą, jakoby dietą można było kandydozę wyleczyć. Przypomnę to, co zostało napisane na początku artykułu – grzyby Candida naturalnie występują w naszym organizmie i generalnie “nie robią nam krzywdy”. Problemem jest dopiero nadmierny wzrost ich ilości i ten stan nazywamy kandydozą. W przypadku podejrzenia kandydozy należy koniecznie zgłosić się do lekarza, który wykona odpowiednie badania i w razie konieczności wdroży właściwe leczenie.

Jakie wnioski możemy wyciągnąć? Dieta antygrzybicza to temat ciekawy ale także kontrowersyjny, nie ma oficjalnych wytycznych, jak ma wyglądać, a badań naukowych na ten temat jest niewiele. Kwestią sporną jest, czy drastyczne ograniczenie cukrów prostych (w tym także pochodzących m.in. z owoców) oraz produktów zawierających grzyby i drożdże jest konieczne. Mimo to, ograniczenie produktów z oczyszczonej mąki oraz zawierających cukier dodany, zadbanie o mikrobiom jelitowy i dietę o niskim indeksie glikemicznym oraz włączenie do jadłospisu większości wymienionych w badaniach produktów na pewno korzystnie wpłynie na nasze zdrowie.

Bibliografia:

1. Assaf, A. M., Amro, B. I., Mashallah, S., & Haddadin, R. N. (2016). Antimicrobial and anti-inflammatory potential therapy for opportunistic microorganisms. The Journal of Infection in Developing Countries, 10(05), 494-505.
2. Bokaeian, M., Nakhaee, A., Moodi, B., & Khazaei, H. A. (2010). Eucalyptus globulus (eucalyptus) treatment of candidiasis in normal and diabetic rats. Iranian Biomedical Journal, 14(3), 121.
3. Brambilla, E., Ionescu, A. C., Cazzaniga, G., Ottobelli, M., & Samaranayake, L. P. (2015). Levorotatory carbohydrates and xylitol subdue Streptococcus mutans and Candida albicans adhesion and biofilm formation. Journal of basic microbiology.
4. Brown, A. J., Brown, G. D., Netea, M. G., & Gow, N. A. (2014). Metabolism impacts upon Candida immunogenicity and pathogenicity at multiple levels. Trends in microbiology, 22(11), 614-622.
5. Buddington, K. K., Donahoo, J. B., & Buddington, R. K. (2002). Dietary oligofructose and inulin protect mice from enteric and systemic pathogens and tumor inducers. The Journal of nutrition, 132(3), 472-477.
6. Crandall M. (2004). The pathogenic significance of intestinal Candida colonization. Int. J. Hyg. Environ. Health 207; 79 ± 81
7. David, L. A., Maurice, C. F., Carmody, R. N., Gootenberg, D. B., Button, J. E., Wolfe, B. E., … & Biddinger, S. B. (2014). Diet rapidly and reproducibly alters the human gut microbiome. Nature, 505(7484), 559-563.
8. Friedman, M. (2007). Overview of antibacterial, antitoxin, antiviral, and antifungal activities of tea flavonoids and teas. Molecular nutrition & food research, 51(1), 116-134.
9. [9] Grembecka, M. (2015). Ksylitol – rola w diecie oraz profilaktyce i terapii chorób człowieka. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna – XLVIII, 2015, 3, str. 340 – 343
10. Gunsalus, K. T., Tornberg-Belanger, S. N., Matthan, N. R., Lichtenstein, A. H., & Kumamoto, C. A. (2016). Manipulation of Host Diet To Reduce Gastrointestinal Colonization by the Opportunistic Pathogen Candida albicans. mSphere, 1(1), e00020-15.
11. Hallen-Adams, H. E., & Suhr, M. J. (2016). Fungi in the healthy human gastrointestinal tract. Virulence, 1-7.
12. Han, T. L., Cannon, R. D., & Villas-Bôas, S. G. (2011). The metabolic basis of Candida albicans morphogenesis and quorum sensing. Fungal Genetics and Biology, 48(8), 747-763.
13. Hobday, R. A., Thomas, S., O’Donovan, A., Murphy, M., & Pinching, A. J. (2008). Dietary intervention in chronic fatigue syndrome. Journal of human nutrition and dietetics, 21(2), 141-149.
14. Hu, H., Merenstein, D. J., Wang, C., Hamilton, P. R., Blackmon, M. L., Chen, H., … & Li, D. (2013). Impact of eating probiotic yogurt on colonization by Candida species of the oral and vaginal mucosa in HIV-infected and HIV-uninfected women. Mycopathologia, 176(3-4), 175-181.
15. Kumar, A., Thakur, S., Thakur, V. C., Kumar, A., Patil, S., & Vohra, M. P. (2012). Antifungal activity of some natural essential oils against Candida species isolated from blood stream infection. J Krishna Inst Med Sci Univ, 1, 61-6.
16. Kumar, S., & Singhi, S. (2015). Role of probiotics in prevention of Candida colonization and invasive candidiasis. J Matern Fetal Neonatal Med.
17. Paczkowska, I., Wójtowicz, A., & Malm, A. (2010). Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz. Farm Pol, 66(8), 539-543.
18. Pemmaraju, S. C., Pruthi, P. A., Prasad, R., & Pruthi, V. (2016). Modulation of Candida albicans biofilm by different carbon sources. Mycopathologia, 181(5-6), 341-352.
19. Rogalski, P. (2010). Kandydoza przewodu pokarmowego–fakty i mity. Gastroenterologia Kliniczna, 2(3), 87-97.
20. Seleem, D., Pardi, V., & Murata, R. M. (2016). Review of flavonoids: A diverse group of natural compounds with anti-Candida albicans activity in vitro. Archives of Oral Biology.
21. Sonoyama, K., Miki, A., Sugita, R., Goto, H., Nakata, M., & Yamaguchi, N. (2011). Gut colonization by Candida albicans aggravates inflammation in the gut and extra-gut tissues in mice. Medical mycology, 49(3), 237-247.
22. Taguchi, Y., Ishibashi, H., Takizawa, T., Inoue, S., Yamaguchi, H., & Abe, S. (2005). Protection of oral or intestinal candidiasis in mice by oral or intragastric administration of herbal food, clove (Syzygium aromaticum). Nippon Ishinkin Gakkai Zasshi, 46(1), 27-33.
23. Trickett S., (2012). Jak pokonać kandydozę? Warszawa, wydawnictwo PZWL