Ciąg dalszy artykułu: Cukier a nowotwory cz. I
Cukier a rak piersi
Istnieją dowody na to, że spożywanie diety o wysokim indeksie i ładunku glikemicznym zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi. W włoskim badaniu EPIC oraz amerykańskim NHS potwierdzono to dla ładunku glikemicznego, w badaniu francuskim dla obu tych wskaźników, a ta zależność była większa u kobiet z nadmierną masą ciała (BMI ≥25) i zbyt dużym obwodem talii (powyżej 84 cm). W innym amerykańskim badaniu wykazano, że wysoki ładunek glikemiczny diety wiąże się z 2-krotnym wzrostem ryzyka raka piersi. W tym badaniu stwierdzono ponadto, że na zwiększenie ryzyka raka piersi w znacznym stopniu wpływa spożywanie produktów z białej mąki czy słonych przekąsek (które często również są z tej mąki robione). Szwedzkie badanie wykazało, że spożywanie diety o wysokim ładunku glikemicznym zwiększa ryzyko raka piersi nawet o 81%. Cukrzyca typu 2 u kobiet z nowotworem piersi dodatkowo pogarsza rokowania, występuje u nich 2,2-krotnie większe ryzyko rozwoju nowotworu drugiej piersi w porównaniu z kobietami niechorującymi na cukrzycę [3].
Cukier a inne nowotwory
Wysoki ładunek glikemiczny diety zwiększa też ryzyko zachorowania na raka jajnika o 24%, a u osób z nadmierną masą ciała to ryzyko jest jeszcze większe. W przypadku nowotworu jajnika hiperglikemia odgrywa dużą rolę w powstawaniu nieprawidłowych, zmienionych nowotworowo komórek, a także uzyskaniu przez nich zdolności do tworzenia przerzutów. Dieta o wysokim ładunku glikemicznym zwiększa również ryzyko zachorowania na nowotwory nerki, macicy i tarczycy. W przypadku raka prostaty stwierdzono o 26% większe ryzyko zachorowania przy spożywaniu diety o wysokim indeksie glikemicznym [3]. Diety o wysokim indeksie glikemicznym zwiększają także ryzyko raka jamy ustnej, krtani i przełyku [2].
Cukier a chemioterapia
Osoby chore na nowotwory leczone chemioterapią mają obniżoną tolerancję glukozy i wrażliwość na insulinę. Choroby nowotworowe występują wspólnie z przewlekłym stanem zapalnym i insulinoopornością. Wykonano badania pokazujące, że wysokie stężenie glukozy we krwi osłabia działanie leków stosowanych w chemioterapii, hamuje ich działanie zapobiegające dalszemu dzieleniu się komórek nowotworowych. Dokładnie takie samo działanie wykazuje wysokie stężenie insuliny we krwi. Wynika z tego, że osoby chore na nowotwory powinny unikać produktów o wysokim indeksie glikemicznym, a z własnego doświadczenia wiem, że wszyscy pacjenci dostają od lekarzy zalecenie stosowania diety łatwostrawnej – czyli takiej, gdzie jada się produkty z białej mąki, drobne kasze i makarony, gotowane warzywa i owoce, przeciery, musy, puree – a więc takie produkty, które mają wysoki indeks glikemiczny. Są przypadki, gdzie stosowanie diety łatwostrawnej jest konieczne, ale dla większości pacjentów może to być wręcz szkodliwe i prowadzić do pogorszenia skuteczności chemioterapii. Niektórzy naukowcy sugerują, że kontrola poziomu cukru we krwi i utrzymanie go na właściwym poziomie może poprawić wyniki leczenia, a szczególnie silne dowody są w przypadku raka mózgu i raka piersi [3].
Jak pisałam wcześniej, węglowodany są niezbędne dla komórek jako paliwo energetyczne i ich brak jest niekorzystny. Wykazano, że brak glukozy negatywnie wpływa na skuteczność radioterapii, zmniejszając nawet 2-krotnie jej skuteczność. Taki mechanizm obserwuje się w przypadku guzów litych, których komórki mają odcięty dostęp do glukozy i jednocześnie są bardziej odporne na leczenie z zastosowaniem radioterapii [3].
Cukier odgrywa bardzo dużą negatywną rolę procesie nowotworowym. Nie jest to działanie cukru jako takiego, stąd w niektórych źródłach można znaleźć informacje, że cukier nie odgrywa roli w chorobach nowotworowych. Jest to błędne myślenie wynikające z tego, że cukier nie działa bezpośrednio, tylko pośrednio – zaburzając przemiany węglowodanów w organizmie oraz przyczyniając się do nadmiernej masy ciała. Spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym sprzyja hiperglikemii, utrzymująca się przez dłuższy czas hiperglikemia zaburza wydzielanie i działanie insuliny prowadząc do insulinooporności i hiperinsulinemii. Zbyt wysokie stężenie glukozy i insuliny we krwi nasila stres oksydacyjny. Już każdy z tych procesów pojedynczo zwiększa ryzyko nowotworów, a w organizmie występują wszystkie naraz. Zatem można zauważyć, że cukier zwiększa ryzyko nowotworów na wiele różnych sposobów. Jakby tego było mało, cukier działa na każdym etapie długiego procesu nowotworowego – zwiększa ryzyko mutacji, pobudza namnażanie się nieprawidłowych komórek i hamuje ich eliminację przyczyniając się do wzrostu guza. Przyspiesza powstawanie naczyń krwionośnych w obrębie guza nasilając jego rozrost i umożliwiając tworzenie przerzutów. Działanie cukru w odniesieniu do chorób nowotworowych jest tak szerokie, że nie można go bagatelizować. Dieta o niskim indeksie i ładunku glikemicznym zmniejsza ryzyko zachorowania, a stosowana przez osoby już chore przyczynia się do poprawy leczenia.
Bibliografia:
- Piotr Szukalski P.: Jak Polacy umierają? Demografia i Gerontologia Społeczna. Biuletyn Informacyjny 2013, Nr 1.
- Pudło H., Respondek M., Szefczyk-Polowczyk L., Wengel-Woźny K.: Wpływ diety na występowanie chorób nowotworowych. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):549-558.
- Dudziak K., Regulska-Ilow B.: Znaczenie ładunku glikemicznego diety w rozwoju chorób nowotworowych. Postepy Hig Med Dosw, 2013; 67: 449-462.
- Larsson S.C., Bergkvist L., Wolk A.: Consumption of sugar and sugar-sweetened foods and the risk of pancreatic cancer in a prospective study. American Journal of Clinical Nutrition 2006; 84: 1171–1176.
- Slattery M.L., Benson J., Berry T.D., Duncan D., Edwards S.L., Cann B.J., Potter J.D.: Dietary sugar and colon cancer. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention 1997, 6: 677-685.
