
Mało kto zdaje sobie sprawę z faktu, do jak wielu produktów – co do których nawet byśmy tego nie przypuszczali – dodawany jest cukier. Jest on przemycany przeważnie w formie syropu glukozowo – fruktozowego i sacharozy jako nieodłączny składnik wysoko przetworzonej żywności, a lista wyrobów jest niestety bardzo długa. M.in. znajdują się na niej pozornie zdrowe produkty śniadaniowe, które kupujemy w trosce o jak najlepszy, najbardziej pełnowartościowy i najważniejszy posiłek dnia; ponadto serki homogenizowane i jogurty owocowe; wędliny; sosy z torebek i słoików; a nawet tak podstawowy produkt, jakim jest pieczywo. Przyjrzyjmy się składowi niektórych z nich.
Produkty śniadaniowe
Weźmy pierwsze z brzegu płatki śniadaniowe. Uwielbiają je nie tylko dzieci, ale również dorośli. Kuszą nas ze sklepowych półek i telewizyjnych ekranów, występując w rozmaitych kształtach i smakach… czekoladowe kuleczki, cynamonowe kwadraty, miodowe kółeczka. Producenci zachęcają do konsumpcji wyśmienitych płatków z pełnym ziarnem, źródłem witamin, żelaza i wapnia i oczywiście wysoką zawartością błonnika, niestety nie chwalą się już tak ochoczo zawartością cukru, glukozy, czy syropu glukozowo-fruktozowego, które są nieodłącznym składnikiem większości tego rodzaju produktów. Wystarczy prześledzić przykładowe etykiety:
Płatki
Produkt | Skład | Cena (przybliżona) |
Płatki 1: Cynamonowe kwadraciki | mąka pszenna (36,7%), cukier, tłuszcz roślinny, ryż (17,3%), fruktoza, cynamon (1%), sól | 13,96 zł/kg |
Płatki 2: Zbożowe kółeczka | mąka pszenna, mąka owsiana, cukier, kasza kukurydziana, mąka ryżowa, syrop glukozowy, miód (5%), ekstrakt słodu jęczmiennego w proszku, substancja spulchniająca (węglany sodu), sól, witaminy (witamina C, niacyna, witamina E, kwas pantotenowy, witamina B12, ryboflawina, witamina B6, tiamina, kwas foliowy, biotyna), składniki mineralne (wapń, żelazo) | 9,16 zł/kg |
Płatki 3: Poduszki mleczne nadziewane | nadzienie: 44% (cukier, tłuszcz roślinny, serwatka w proszku (z mleka), emulgator: lecytyna sojowa, aromat, sól), mąki: pszenna, ryżowa, owsiana, cukier, kakao, mleko w proszku pełne, otręby pszenne, sól, barwnik beta-karoten | 22,95 zł/kg |
Płatki: Musli | płatki z pełnego ziarna owsa (38,9%), cukier, syrop glukozowy, rodzynki, mąki (ryżowa, kukurydziana), pszenica pełnoziarnista 5,8%, tłuszcz palmowy, żurawina cała, migdały płatki, morela cięta, śliwka cięta, mąka owsiana, ekstrakt słodowy jęczmienny, sól, emulgator: lecytyny, substancja konserwująca: dwutlenek siarki, olej słonecznikowy i/lub palmowy, aromaty | 18,30 zł/kg |
Jak widać nie ma znaczenia ani cena, ani rodzaj płatków – czy są to „zdrowe” musli czy kolorowe różnokształtne smakołyki, wszystkie bez wyjątku zawierają różne substancje słodzące w niemałych ilościach.
Dodatkowo producenci kuszą konsumentów uwielbianymi przez dzieci gadżetami, które dodawane są w postaci gratisów: magnesy na lodówkę, kolorowanki, ulubiony bohater z kreskówki. Na ekranach telewizorów ulubione postacie bajkowe zachęcają najmłodszych do tego pysznego śniadanka, zupełnie nie licząc się z konsekwencjami zdrowotnymi.
Sprawa wygląda bardzo podobnie, kiedy zagłębiamy się w skład serków homogenizowanych czy jogurtów smakowych, które często spożywamy jako pyszne i lekkie śniadanko lub deser. Na dobrą sprawę nie ma znaczenia marka, cena, smak – we wszystkich analizowanych produktach można znaleźć cukier pod różnymi postaciami: sacharoza, syrop glukozowo-fruktozowy. Nawet jeśli producent zachęca nas hasłem „0% tłuszczu, bez dodatku cukrów, pełnia smaku”, w składzie produktu odnajdziemy sztuczne słodziki: maltitol, aspartam, acesulfam-K. Jak moglibyśmy przypuszczać, że to „(…) piękno prostoty i bogactwo smaku. Niezwykłe połączenie mleka i starannie dobranych składników zapewnia niepowtarzalny smak i chwile prawdziwej przyjemności”, promowane przez producenta wcale nie płynie z owoców tylko z wysoko przetworzonego syropu glukozowo-fruktozowego.
Serki homogenizowane
Produkt | Skład | Cena (przybliżona) |
Serek 1 (waniliowy, znana marka) | twaróg odtłuszczony z mleka, śmietanka, woda, cukier, syrop glukozowo-fruktozowy, skrobia modyfikowana, naturalny aromat waniliowy z innymi naturalnymi aromatami, żelatyna | 10,86 zł/kg |
Serek 2 (waniliowy light, produkcja jednego z marketów) | mleko pasteryzowane częściowo odtłuszczone, cukier, mleko w proszku, białka mleka, skrobia modyfikowana, żelatyna wieprzowa, substancje zagęszczające (guma guar, mączka chleba świętojańskiego), aromat waniliowy, aromat naturalny waniliowy | 7,58 zł/kg |
Serek 3 (waniliowy, polska marka) | serek homogenizowany odtłuszczony, śmietanka pasteryzowana, wsad smakowy (cukier, syrop glukozowo-fruktozowy z kukurydzy, barwnik: karoteny, aromaty), białka mleka | 9,72 zł/kg |
Jogurty owocowe
Produkt | Skład | Cena (przybliżona) |
Jogurt z musli, truskawkami, kiwi, jabłkami (produkcja jednego z marketów) | mleko odtłuszczone, śmietanka (z mleka), cukier, musli 2,6% (otręby pszenne, pszenica 27%, płatki owsiane 23%, siemię lniane, nasiona słonecznika), syrop glukozowo-fruktozowy, truskawki 2,2%, odtłuszczone mleko w proszku, kiwi 1,6%, jabłko 1,2%, skrobia modyfikowana, białka mleka, koncentrat soku z kiwi 0,2%, koncentrat soku truskawkowego 0,2%, koncentrat soku z buraka czerwonego, substancje zagęszczające (pektyny, guma guar), prażony orzech laskowy, aromaty, kultury bakterii | 9,27 zł/kg |
Jogurt pitny morelowy (polska marka) | mleko pasteryzowane, wsad owocowy morela (kostka moreli 3,3%, cukier, kostka brzoskwini 1,5%, syrop glukozowo-fruktozowy z pszenicy, skrobia modyfikowana kukurydziana, stabilizator: pektyny; aromaty, barwniki: ekstrakt z papryki, kurkumina), cukier, stabilizator: skrobia kukurydziana, pektyny, żywe kultury bakterii jogurtowych | 6,48 zł/kg |
Jogurt pitny truskawkowy 0% tłuszczu (znana marka proponująca produkty dietetyczne) | mleko odtłuszczone, truskawka (3%) – z zagęszczonego przecieru, substancje słodzące: maltitol, aspartam, acesulfam-K, białka mleka, skrobia modyfikowana kukurydziana, aromat, barwniki: karminy i karoteny, żywe kultury bakterii jogurtowych oraz Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium lactis. Hasło reklamujące: „0% tłuszczu, bez dodatku cukrów, pełnia smaku.” | 9,16 zł/kg |
Jogurt śmietankowy, truskawka, panna cotta | mleko, śmietanka, syrop glukozowo-fruktozowy, truskawki, cukier, zmielona laska wanilii, koncentrat soku z buraków czerwonych, aromat, żywe kultury bakterii. Hasło reklamujące: „(…) to piękno prostoty i bogactwo smaku. Niezwykłe połączenie mleka i starannie dobranych składników zapewnia niepowtarzalny smak i chwile prawdziwej przyjemności.” | 11,93 zł/kg |
Istnieje również długa lista produktów, co do których absolutnie nie podejrzewamy, że mogłyby być źródłem cukrów w naszej diecie. W dressingach i sosach oczekujemy zgodnie z zapewnieniami producenta „starannie dobranych ziół i wyselekcjonowanych przypraw”, jednak po wnikliwej analizie etykiet znajdujemy również cukier pod rozmaitymi postaciami: syrop karmelowy, maltodekstryna, laktoza. Podobnie wyglądają niestety składy wielu wędlin i pieczywa (przykładowe z nich można prześledzić poniżej).
Tak naprawdę do produkcji pieczywa potrzebujemy zaledwie 4 prostych składników: mąki, wody, soli i zakwasu lub drożdży nic więcej! Patrząc na etykiety i skład przykładowych chlebów poniżej myślę, że nikogo nie trzeba przekonywać, jak długo trzeba się naszukać, żeby na sklepowych półkach znaleźć pieczywo o tak krótkiej liście składników. Nawet jeśli wybieramy ciemny chleb z ziarnami nazywany myląco zdrowym, fit czy 8 ziaren, zwróćmy uwagę na jego skład! Często zawiera on ekstrakt słodowy (ekstrakt jęczmienny, słód jęczmienny), dzięki któremu pieczywo ma ciemna barwę i wygląda jak razowe, a w rzeczywistości z razowym nie ma nic wspólnego.
Sosy w torebkach, słoikach
Sos w proszku (znana marka) | tłuszcz palmowy, mąka pszenna, skrobia, laktoza, aromaty (w tym pszenica, jęczmień), sól jodowana, białka mleka, ekstrakt drożdżowy, sól, pieprz zielony (1,3%), syrop karmelowy, pieprz czarny (0,9%), maltodekstryna, pieprz biały (0,4%), szczypiorek, barwnik (ekstrakt z papryki) |
Dressing sos tatarski w butelce (znana marka) | olej rzepakowy (40%), woda, cukier, ocet spirytusowy, ogórki konserwowe (3%), żółtko jaja kurzego (2,5%), cebula (1,2%), sól, skrobia modyfikowana kukurydziana, przyprawy (zawierają gorczycę, seler), zioła, substancja zagęszczająca: guma ksantanowa, regulator kwasowości: kwas cytrynowy. Hasło reklamujące: „Gotowy sos z dodatkiem krojonego ogórka i cebuli oraz starannie dobranych ziół i wyselekcjonowanych przypraw.” |
Sos do spagetti pomidorowo-śmietanowy w słoiku (znana marka) | woda, koncentrat pomidorowy (15%), cebula (6%), cukier, śmietanka w proszku (4%), skrobia modyfikowana, sól, białkowy hydrolizat o smaku czosnku (roślinny hydrolizat białkowy, maltodekstryna, sól, suszony koncentrat czosnku, substancja wzmacniająca smak: glutaminian monosodowy, cukier, barwnik: karmel amoniakalny), szczypior suszony |
Sos sałatkowy grecki w proszku (znana marka) | cukier, maltodekstryna, sól, regulator kwasowości: octany sodu, kwas: kwas cytrynowy, skrobia, laktoza, czosnek (3,6%), cebula szalotka, natka pietruszki (2,6%), oregano (2,3%), ziarna gorczycy, tłuszcz palmowy, ekstrakt drożdżowy, pomidor, sok z cytryny, pieprz biały, kolendra, rozmaryn, papryka, kurkuma, pieprz cayenne, aromaty. Hasło reklamujące: „Doskonały smak leży w naszej naturze, bez: glutaminianu sodu, sztucznych barwników, konserwantów” |
Pieczywo
Chleb śniadaniowy pakowany | skrobia kukurydziana, woda, mąka ryżowa, tłuszcz roślinny rzepakowy, cukier, drożdże, syrop glukozowo-fruktozowy, mąka kukurydziana, skrobia ziemniaczana, izolat białka sojowego, sól, substancja utrzymująca wilgoć: sorbitol, skrobia ryżowa, błonnik ziemniaczany, substancje zagęszczające: guma guar, guma ksantan, białko jaja, emulgatory: E471, E472e |
Chleb tostowy pszenny | mąka pszenna (69%), woda, drożdże, cukier, sól, olej roślinny (rzepakowy, palmowy), emulgatory (mono-i diglicerydy kwasów tłuszczowych, stearoilomleczan sodu), regulator kwasowości (dioctan sodu), substancje konserwujące (propionian wapnia) |
Chleb 8 ziaren | mąka pszenna (33%), mieszanka do ciasta: mąka pszenna (16%), mąka żytnia razowa (10%), płatki pszenne (4%), płatki żytnie (4%), płatki owsiane (3%), płatki jęczmienne (2,5%), sól, siemię lniane (1,5%), śruta sojowa (1,5%), otręby pszenne, zakwas piekarski żytni, sezam (1%), słonecznik (0,5%), słód jęczmienny, pszenny, gluten, emulgator: E472e, glukoza, środek do przetwarzania mąki: E300, woda, drożdże |
Wędliny
Sopocka delikatna wędlina z drobiu | woda, mięso z kurczaka i kury (30%), skórki wieprzowe (6%), skórki z kurczaka, mąka ziemniaczana, przyprawy smakowe, maltodekstryna, laktoza, glukoza, dekstroza, białko sojowe, aromaty, karagen – substancja zagęszczająca, trifosforan pentasodowy, polifosforan sodu – stabilizator, glutaminian sodu – wzmacniacz smaku, askorbinan sodu – przeciwutleniacz, azotyn sodu – substancja konserwująca |
Szynka wieprzowa wędzona, parzona | szynka wieprzowa, sól, cukier, glukoza, białko zwierzęce wieprzowe, błonnik pszenny, ocet spirytusowy (10%), przeciwutleniacz (askorbinian sodu), mieszanka przypraw (pieprz, czosnek), substancja konserwująca (azotyn sodu) |
Szynka bez konserwantów (znana marka) | mięso wieprzowe, dekstroza, sacharoza, cukier trzcinowy, białko wieprzowe, susz owocowy, susz warzywny, ekstrakt drożdży, ekstrakt przypraw, sól, błonnik pszenny, kultury starterowe. Hasło reklamujące: “(…) bez konserwantów, bez sztucznych barwników, 100 g produktu ze 104 g mięsa – Wędliny takie jak kiedyś” |
Szynka z kurczaka beskidzka light | mięso z kurczaka 97%, skrobia ziemniaczana, sól, glukoza, przyprawy, czosnek, kwas askorbinowy – przeciwutleniacz, azotyn sodu – substancja konserwująca |
Czy możemy się uchronić przed tymi z pozoru zdrowymi smakołykami? Nie jest to łatwe, ponieważ zewsząd zalewa nas góra przetworzonej żywności. To, co może nas uratować to po prostu świadome jedzenie – na naszym blogu z przepisami udowadniamy, że zawsze istnieje zdrowa alternatywa!